Het waarom van de Stichting?
Onder de rook van Amsterdam, ingeklemd tussen snelwegen en woonwijken ligt Amstelland. Een historisch agrarisch cultuurlandschap met hoge natuurwaarden. Vooral het grote aantal weidevogels spreekt zeer tot de verbeelding. Weidevogels kunnen niet zonder boeren. Samen met natuurorganisaties zetten vele boeren zich al jaren in voor het behoud van deze schitterende vogels. Met veel succes. Amstelland is één van de weinige gebieden in Nederland waar o.a. het aantal grutto’s in de afgelopen vijftien jaar is toegenomen.
Het is echter allesbehalve vanzelfsprekend dat Amstelland zo aantrekkelijk blijft voor de weidevogels. Intensivering van de landbouw en uitbreiding van stad en infrastructuur zijn permanente bedreigingen. Andere gevaren voor de duurzaamheid van de bescherming van de weidevogel zijn de onzekerheid op langere termijn over de overheidssteun voor die bescherming en over de bereidheid van grondeigenaren en/of pachters om hun medewerking hieraan te blijven verlenen.
Doel van Stichting
In 2016 hebben boeren en natuurbeschermingsorganisaties, zoals Vogelbescherming en Landschap Noord-Holland (LNH), elkaar gevonden in een gemeenschappelijk doel: de verduurzaming van de weidevogelbescherming. Om dit te realiseren werd de Stichting DAN opgericht. Het bestuur van deze stichting is samengesteld uit een vertegenwoordiging van agrariërs, natuurbeschermingsorganisaties en burgers, met een onafhankelijke voorzitter. Deze samenstelling illustreert de wil tot samenwerken tussen deze groeperingen. Nodig om het doel te realiseren: verduurzaming van de weidevogelbescherming in Amstelland.
Het Amstellandmodel
Om hiervoor genoemde bedreigingen optimaal te ondervangen is het streven van DAN om in iedere polder in Amstelland een kern te creëren, waar de natuur voorop staat en waar natuurinclusief wordt geboerd, d.w.z. zodanig dat het de best mogelijke omstandigheden biedt voor weidevogels om ongestoord te broeden en hun kuikens groot te brengen. Het streven is voorts om deze kernen te omgeven met percelen waar sprake is van verschillende gradaties van centraal aangestuurd, agrarisch natuurbeheer. Het Amstellandmodel. In de Rondehoep (Rh), waar sprake is van een door LNH beheerd kerngebied, met omliggend vele percelen waar agrarisch natuurbeheer wordt gepraktiseerd is dit model al operationeel..
Er zijn verschillende mogelijkheden om het beheer in de kernen te verduurzamen, zoals
– Het in samenwerking met de eigenaar bewerkstelligen dat de grond de bestemming agrarische natuur krijgt. De eigenaar blijft in het bezit van de grond, incasseert de vergoeding voor functieverandering en draagt er zorg voor dat de grond (al dan niet door hem- of haarzelf) als agrarische natuur wordt beheerd.
– Te koop komende grond wordt gekocht door (een) particulier(en) of een bedrijf, met een warm hart voor de weidevogels. De vergoeding voor de waardevermindering als gevolg van de bestemmingswijziging gaat naar de nieuwe eigenaar. De grond wordt in erfpacht gegeven aan DAN, die de grond op haar beurt verpacht; dit alles tegen voor de agrariërs aantrekkelijke condities. DAN ziet toe op het beheer.
– De grond wordt gekocht door DAN, die de vergoeding voor functiewijziging incasseert, de grond in pacht geeft en toeziet op het juiste beheer.
DAN verpacht de grond bij voorkeur aan de boeren in de directe omgeving. DAN kan gunstige pachtvoorwaarden bieden o.a. omdat er bij DAN niet of nauwelijks sprake is of zal zijn van organisatiekosten en omdat geen winst beoogt te maken.
Het duurzaam veilig stellen van grond in de kerngebieden voor de weidevogelbescherming is dus een belangrijk middel om ons doel te realiseren, maar niet het enige. Verbetering van de waterhuishouding en de kruidenrijkdom van de vegetatie in de polders is een ander middel. DAN zal initiatieven daartoe door anderen, zoals bijv. de Agrarische Natuur Vereniging (ANV) waar mogelijk ondersteunen.
Eerste prioriteit van stichting DAN is om het Amstellandmodel vorm te geven in de Bovenkerkerpolder (Bkp). Belangrijkste reden voor deze prioriteitstelling is het zeker stellen en waar mogelijk nog verbeteren van de reeds vele jaren succesvolle praktijk van de weidevogelbescherming in deze polder. Bovendien is er een duidelijk verband aangetoond tussen de ontwikkeling van de weidevogelpopulaties in de verschillende polders. Het succes in de ene polder is mede afhankelijk van het succes in de andere polder, m.a.w. de verduurzaming van het succes in de Rh is mede afhankelijk van het succes in de Bkp.
Het verschil tussen de Bkp en de Rh is dat in de Bkp de agrariërs zelf al vele jaren de kar van de weidevogelbescherming trekken en in de Rh een natuurbeschermingsorganisatie, overigens ook daar met de broodnodige steun van de agrariërs. Een gemotiveerde groep boeren is een sterke basis in de Bkp voor de weidevogelbescherming.
De activiteiten van DAN mogen zich dan in eerste instantie richten op het realiseren van een weidevogelkern in de Bkp, zij zullen zich niet daartoe beperken. Andere polders met weidevogelpotentieel zijn de Holendrechterpolder, de Middelpolder en de Duivendrechtse polder.
De middelen
Voor het verwezenlijken van de doelstellingen zijn financiële middelen nodig.
Stichting DAN ontwikkelt hiertoe een flexibel financieel instrumentarium. Flexibel om waar nodig snel op de zich aandienende mogelijkheden te kunnen reageren.
Mogelijke financieringsbronnen zijn;
Particulieren. Fondsenwerving via Vogelbescherming, LNH of Beschermers Amstelland en/of de uitgifte van grondcertificaten
Overheid. Vergoeding voor functieverandering van grond in de kerngebieden, NNN vergoeding en vergoedingen voor agrarisch natuurbeheer.
Boerenorganisaties zoals de Agrarische Natuurvereniging De Amstel (ANV) en het Collectief Noord-Holland Zuid (bijv. bestemming compensatiegelden).
Pachtopbrengsten.
Diversen
Draagvlak onder de boeren
Het verwerven van draagvlak onder de agrariërs in de polder voor de doelstellingen en het beleid van DAN is belangrijk voor het welslagen van het beleid. Onze kernboodschap: ons doel is het veilig stellen voor de lange termijn van de bescherming van de weidevogels. In het kader daarvan kan DAN grond verwerven of pachten, die zij vervolgens beschikbaar stelt aan de boeren én de weidevogels. Boeren hoeven zich niet in de schulden te steken om grond te verwerven, maar krijgen die grond wel op aantrekkelijke voorwaarden ter beschikking.
Overheid
Het is belangrijk om goede contacten met de overheid te onderhouden, zodat bij voorkomende gelegenheden snel kan worden geschakeld. Gegeven haar specifieke taak op het gebied van natuur zal dit in eerste instantie de Provinciale overheid zijn. Maar ook met lokale overheidsinstanties zoals gemeenten en een samenwerkingsverband als bijv. Groengebied Amstelland zullen goede contacten moeten worden ontwikkeld en onderhouden.
Publiciteit
Het lijkt vooralsnog niet nodig om als DAN een hoog profiel na te streven. De contacten met het ‘grote publiek’ lopen via organisaties als Vogelbescherming, LNH en Beschermers Amstelland.
Dit beleidsplan is geüpdatet en vastgesteld door het bestuur in haar vergadering van 7 maart 2023